- Publikacja o której wspominamy zawiera bardzo przydatną rzecz: „Fraud and Abuse Classification System” czyli taksonomię (klasyfikację) zjawisk - form działań określanych jako oszustwo.
Publikacja, o której dzisiaj piszemy, nie jest nowa. Opublikowana została w kwietniu 2020 roku. Autorem tej publikacji jest ACFE – Association of Certified Fraud Examiners, Inc. Jej tytuł to: „Report to the Nations. 2020 Global Study on Occupational Fraud and Abuse”. Zawiera statystyczne omówienie ujawnionych i rozpoznanych zdarzeń określanych jako nadużycia i oszustwa dokonane przez osoby pracujące na rzecz danej organizacji – pracowników lub osoby zatrudnione w innej formie niż umowa o pracę. Raport powstał na bazie 2504 ankiet dotyczących zdarzeń, w których jednoznacznie określono sprawcę lub sprawców oszustwa.
Wartość tej publikacji jest potrójna:
Po pierwsze, zawiera dane z czasów przed pandemicznych – gromadzono je w roku 2019 i pochodzą z okresu od stycznia 2018 roku do września 2019 roku. Mogą zatem stanowić pewien punkt odniesienia i za jakiś czas pozwolą wskazać, jak tego typu (powszechne) zagrożenia wpływają na przestępczość wewnątrz firm i instytucji.
Po drugie, Raport ma charakter cykliczny ale poprzedni wydanie ukazało się w roku 2016. Można zatem spróbować rozpoznać trendy zachodzące w tego typu „działalności”.
I wreszcie po trzecie, zawiera coś interesującego dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem w firmach i instytucjach. Ale o tym napisaliśmy na końcu artykułu.
Publikacja jest dość obszerna i zawiera dane z całego świata – podzielonego na kilka stref. Chcemy Państwu przedstawić to, co nas zainteresowało – w formie cząstkowego porównania statystyk z dwóch obszarów: Europy Zachodniej oraz Europy Wschodniej i Centralnej Azji. Ten drugi obszar wybraliśmy albowiem autorzy Raportu do tego obszaru zaliczyli Polskę (jak i pozostałe kraje tak zwanego DemoLudu) – mimo, że od dawna jesteśmy członkiem UE. Uznaliśmy, że porównanie danych z obu tych obszarów może być interesujące.
Pierwsza grafika przedstawia porównanie „najpopularniejszych” form dokonywania oszustw.
Korupcja „is the king”. I to nie tylko w tych rejonach świata ale i w skali całego globu. Chyba nikt nie może być zaskoczony. Pozostałe najbardziej „popularne” formy oszustw to:
Płatności
Ta forma oszustwa polega m.in. na wymuszaniu na pracodawcy do dokonania płatności za fikcyjne towary lub usługi lub dokonywania płatności na podstawie zawyżonych faktur a także do dokonywania płatności za zakupy osobiste.
Przywłaszczenia bezgotówkowe
To jest nic innego jak pospolita kradzież aktywów materialnych (majątku, wyposażenia) jak i niematerialnych (np. informacji) organizacji.
Zwrot wydatków
Ta forma oszustwa polega na wymuszaniu zwrotu fikcyjnych lub zawyżonych wydatków służbowych.
Przywłaszczenia gotówki
Nic innego jak zwykły zabór środków finansowych w postaci gotówki – z kasy lub ze skarbca.
Oszukańcza sprawozdawczość finansowa
Ta forma oszustwa polega na zniekształcaniu lub pomijaniu informacji w sprawozdaniach finansowych – na przykład rejestrowanie fikcyjnych przychodów, zaniżanie wydatków, zawyżanie wartości aktywów.
Druga grafika przedstawia rodzaje najczęściej poszkodowanych podmiotów.
Kolejna grafika to najczęściej „oszukiwane branże”.
Tu też nie powinno być zaskoczenia, banki i inne instytucje najczęściej padają „łupem” oszustów.
Czwarta grafika przedstawia poziom odpowiedzialności za ujawnione oszustwa.
O ile w Europie Zachodniej oszustw dokonują najczęściej pracownicy o tyle w Europie Wschodniej i Azji Centralnej prymat należy do menedżerów – zarządzających na poziomie średniego szczebla. Nie powinien dziwić fakt, że straty z tytułu oszustw w Europie Zachodniej są zdecydowanie wyższe.
I jako ciekawostka – gdyby kogoś interesowało, jaka płeć wiedzie prym z oszustwach?
Zarówno panie jak i panowie w Europie Zachodniej są najwyraźniej bardziej „kreatywni”.
I ostatnia statystyka – pokazująca źródła doniesień o oszustwach i/lub znamionach oszustw.
Przedstawiliśmy Państwu ledwie mały fragment statystyk. W publikacji ACFE znajdą ich Państwo o wiele więcej, m.in. te dotyczące stosowanych mechanizmów kontrolnych ukierunkowanych na zapobieganie i/lub wykrywanie oszustw a także korelacji wieku oszustów i ujawnionych strat. Zaskoczeniem mogą być również dane dotyczące wielkości odzyskanych środków finansowych – 61% podmiotów z Europy Wschodniej i Azji Centralnej nie odzyskało ani … dolara.
I jeszcze jedna informacja, przydatna dla odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem.
Na stronie 11 Raportu ACFE zamieszczono „Fraud and Abuse Classification System” czyli taksonomię (klasyfikację) zjawisk – form działań określanych jako oszustwo. Bardzo przydatna rzecz…
Raport jest dostępny bezpłatnie. Wystarczy wpisać w przeglądarce tytuł.
