System zarządzania ryzykiem

Po trzecie: rozpoznanie

Od właściwego rozpoznania ryzyka zależy skuteczność zarządzania

Ważne
  • Pracochłonny etap cyklu. Kluczem do sukcesu jest pokora i wyzbycie się nadmiernego optymizmu. Nieujawnione ryzyko nie będzie przedmiotem analizy i nie zostanie uwzględnione w ramach reakcji na ryzyko.

Kiedy organizacja jest w pełni świadoma swojej działalności, środowiska w jakim funkcjonuje, własnych wartości, zamierzeń i celów i oczekiwań zewnętrznych interesariuszy a także kiedy ustaliła swoje priorytety i pożądane parametry funkcjonowania może przystąpić do rozpoznania ryzyka: potencjalnych zagrożeń i szans.

Faza rozpoznania obejmuje procesy prognozowania, identyfikacji, analizy i oceny zagrożeń dla prowadzonej przez organizację działalności a także szans wzmacniających możliwość uzyskania korzyści wynikających z osiągania celów.

ISTOTA

1. Zrozumienie ryzyka (zagrożeń i szans) poprzez poszukiwanie odpowiedzi na pytania:

Co, kto, gdzie, kiedy, jak, w jaki sposób, dlaczego, w jakich okolicznościach i jak bardzo … może:

– uniemożliwić osiąganie celu lub celów przez organizację

– ograniczyć możliwość osiągania celu (celów)

– opóźnić osiąganie celu (celów)

i / lub

– zwiększyć możliwość osiągnięcia celu (celów)

– wpłynąć na uzyskanie – większych niż spodziewane- korzyści.

2. Ocena ryzyka poprzez odniesienie zidentyfikowanych zagrożeń (szans) do poziomu odporności organizacji (zdolności do pojęcia ryzyka), apetytu na ryzyko oraz ustalonych limitów.

3. Rozpoznanie i ocena korelacji (powiązania) ryzyka


A good rule of thumb is to assume that everything matters Richard Thaler


ZAKRES

Poszukiwanie rzetelnych i obiektywnych odpowiedzi na pytania:

  • Co może się wydarzyć? Jakie zdarzenia (okoliczności) mogą uniemożliwić, zmienić, opóźnić lub wspomóc osiąganie celów?
  • Gdzie jakieś zdarzenie może uniemożliwić, zmienić, opóźnić lub wspomóc osiąganie celów?
  • Kiedy jakieś zdarzenie może uniemożliwić, zmienić, opóźnić lub wspomóc osiąganie celów?
  • Dlaczego jakieś zdarzenie może uniemożliwić, zmienić, opóźnić lub wspomóc osiąganie celów?
  • Jak, w jaki sposób, w jakim stopniu jakieś zdarzenie może uniemożliwić, zmienić, opóźnić lub wspomóc osiąganie celów
  • … etc.

Ujawnienie ryzyka

  • Prognozowanie ryzyka
    Rozpoznanie ryzyka w perspektywie wieloletniej – w ramach planowania strategicznego i po za jego granicami; tzw.  foresight ryzyka
  • Identyfikacja ryzyka
    Rozpoznanie ryzyka w perspektywie planowania operacyjnego – krótko i średnioterminowego

Analiza ryzyka

Przyczyny ryzyka

  • Charakter i rodzaj okoliczności sprzyjających materializacji ryzyka

Możliwość materializacji ryzyka

  • Na ile możliwe jest, że jakieś zdarzenie (okoliczność) wystąpi (lub nie wystąpi)?
  • Na ile możliwe jest, że podatność organizacji wywoła jakieś zdarzenie?

Ekspozycja na ryzyko

  • Ile można stracić i kiedy?
  • Ile można zyskać i kiedy?

Skala ryzyka (dotkliwość / potencjał)

  • Jak bardzo może być źle (zagrożenie)?
  • Jak bardzo może być dobrze (szansa)?

Charakter konsekwencji

  • Rodzaj skutków (korzyści)
  • Propagacja (łańcuch, korelacja) skutków (korzyści)

Wpływ na osiąganie celów

  • Czysto negatywny
  • Czysto pozytywny
  • Obustronny

Okres

  • Czas, kiedy organizacja będzie narażona na zagrożenie
  • Czas, kiedy organizacja będzie miała szansę (tzw. window of opportunity)

Kapitał

  • Jak dużo kapitału potrzeba na pokrycie nieoczekiwanych strat lub akumulację korzyści?
  • Kiedy kapitał może być potrzebny?

Zmienność

  • Jak niepewna jest przyszłość?

Wrażliwość

  • Jak bardzo organizacja jest podatna na zmiany środowiska wewnętrznego i otoczenia?
  • Jak bardzo cele organizacji są wrażliwe na zmiany czynników ryzyka?

Korelacja i portfele ryzyka

1. Czy i jak jedne ryzyka związane są z innymi?

  • ze względu na przyczyny
  • ze względu na zdarzenia
  • ze względu na skutki (bezpośrednie / pośrednie)
  • ze względu na wpływ na cele
  • ze względu na rodzaj działalności
  • ze względu na rodzaj aktywów narażonych na ryzyko
  • ze względu na miejsce
  • ze względu na czas
  • … etc.

2.  Czy można oddziaływać w ten sam sposób na różne ryzyka / portfele ryzyka?

3. Czy oddziaływanie na poziom jednego ryzyka nie spowoduje zwiększenia poziomu innego lub wywołanie nowego (ryzyko wtórne)?

… etc.

Ocena (oszacowanie, ewaluacja) ryzyka

  • Określenie poziomów ryzyka
  • Porównanie poziomów ryzyka z ustalonymi kryteriami (limitami)
  • Ustalenie relacji pomiędzy potencjalnymi korzyściami a negatywnymi skutkami
  • Porównanie poziomu ryzyka z limitami (kryteriami akceptacji) określonymi w poprzedniej fazie cyklu
  • Ocena bieżących mechanizmów kontrolnych i ich potencjalnego wpływu na poziom ryzyka (ryzyko szczątkowe)

REZULTAT

1. Rozpoznana struktura ryzyka

  • Źródła (czynniki) ryzyka
  • Symptomy
  • Przyczyny i zdarzenia
  • Konsekwencje – skutek i/lub wpływ na osiąganie celów
  • Kapitał niezbędny do absorbcji skutków (wpływu)

2. Określona możliwość (prawdopodobieństwo) materializacji ryzyka

3. Określona korelacja ryzyka

4. Ustalone portfele ryzyka

5. Określone poziomy ryzyka: brutto i netto – z uwzględnieniem istniejących mechanizmów kontrolnych (mechanizmów oddziaływania na ryzyko)

6. Określone profil(e) ryzyka

7. Ustalone priorytetu w zakresie reagowania na ryzyko

Peritus

Haurit aquam cribro qui discere vult sine libra. >>Sitem czerpie wodę, kto chce się uczyć bez książki.

Powiązane artykuły